Theo chúng tôi tìm hiểu thì việc nhân giống mai vàng có thể thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau như giâm cành, chiết, tháp hoặc ghép. Một chồi non, một mắt ngủ, khi áp vào cây cùng họ với nhau có thể sống và phát triển tạo thành một cây mới, cho hoa trái cùng đặc tính với cây mẹ và cũng có thể cho ra cây con mang những đặc tính nổi bậc hơn.
Trước đây phương pháp chiết, ghép và giâm cành đối với cây kiểng nói riêng và cây ăn trái nói chung vẫn còn xa lạ đối với nhiều người. Vì vậy, ngày xưa người dân chỉ biết nhân giống mai bằng cách thông thường là trồng bằng hạt. Sau đây hãy cùng tôi tìm hiểu thêm một phương pháp đó là giâm cành, cũng đang được nhiều nhà vườn áp dụng hiện nay.
Xác định mai giống để chọn lấy cành giâm
Đầu tiên phải chuẩn bị giống để giâm thật cẩn thận. Nếu cây giống không đạt những yêu cầu cần thiết, thì sau này cây sẽ sinh trưởng sẽ kém, tuổi thọ không cao. Việc chọn sai thời điểm ghép cũng sẽ dẫn đến tỷ lệ thành công không cao. Ngoài ra, do cây yếu nên việc chăm sóc sẽ khó khăn.
Tình trạng cây mai giống phải xum xuê và không bị sâu bệnh tấn công. Nhất là các cành dự định cắt lấy giống, tuyệt đối không được bị nhiễm sâu, nếu xuất hiện một số vết đốm ở lá mai thì có thể cắt bỏ.
Việc xác định thời điểm để cắt cành mai giống là rất quan trọng. Trên một cây mai sau khi ra chồi và có lá non vào đầu năm thì sẽ lặp đi, lặp lại nhiều lần trong năm theo quy luật như sau: Chồi và lá non sẽ già, sau đó ra chồi và lá non mới. Những đợt như vậy được gọi là “pha động” và “pha tĩnh”. Pha động được tính từ lúc chồi và lá vừa mọc ra cho đến lúc lá sắp già. Pha tĩnh là lúc lá mai đã bắt đầu già. Lưu ý pha tĩnh trên cây phải diễn toàn bộ. Vì có trường hợp trên một số cây mai, sẽ có phần động và tĩnh kẽ xen chúng với nhau.
Khi biết chắc chắn cây mai vàng đang trong pha tĩnh trên 90% thì nên cắt cành giống. Nên cắt cành giống vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát là thích hợp nhất. Nếu cắt vào lúc trời nắng, cành mai sẽ bị héo. Nếu buộc phải cắt vào lúc trời nắng thì khi mới cắt xong, phải đem ngâm cành giống vào nước và giữ ướt cho toàn bộ lá đến khi cắt thành từng đoạn nhỏ để giâm. Để đảm bảo đạt tỷ lệ thành công cao, thì trước khi cắt cành các bạn nên tưới thêm nước vào gốc cho ướt đẫm trước đó khoảng 1 – 2 giờ.
Cách chọn cành mai giống để ghép
Trên cây mai dinh dưỡng thường tập trung ở phía có nhiều ánh sáng. Nên cành giống phải được lấy khi đạt đủ những yêu cầu trên. Nếu cành giống ở trên cao bị thiếu ánh sáng hay cành ở vị trí có ánh sáng mà nằm ở dưới thấp thì việc mọc mầm sẽ yếu và có thể dẫn đến hư mầm.
Xác định thời điểm giâm cành mai
Việc giâm cành mai cần thực hiện ở nhiệt độ không quá thấp hoặc quá cao trong khoảng từ 20 – 300C. Vào mùa mưa các bạn nên làm mái che mưa để tránh lượng nước mưa quá nhiều sẽ làm úng thối cành giâm.
Lưu ý: một số giống mai vào tháng 7 đến cuối năm đã có nụ ở các nách lá. Nếu vào khoảng tháng 5, những chồi ở các nách lá sẽ nhú ra mà các bạn bón phân (N) nhiều, sẽ tạo thành chồi mới, nếu bón phân lân (P) nhiều thì sẽ tạo nụ hoa. Nếu lấy cành đã có nụ đem giâm thì sẽ khó ra chồi non. Còn đối với cành sống thì sẽ trổ bông luôn.
Vì vậy, cần giâm cành vào các tháng cuối năm thì chỉ nên sử dùng các loại phân bón có tỷ lệ đạm (N) cao hơn các chất khác, để kích thích cây mai vàng ra chồi tránh kết thành nụ quá sớm.
Kỹ thuật cắt, gọt cành giâm mai chi tiết nhất
Xác độ lớn của cành mai
Không nên lấy cành có đường kính quá lớn để giâm, nên chọn những cành mai có độ lớn đường kính tầm 0,5 mm. Vì cành mai lớn tuổi tỷ lệ sống sẽ rất thấp.
Xác định độ dài của cành mai
Tùy vào độ lớn của từng đoạn cành mà chúng ta chọn được chiều dài theo nguyên tắc là: Đường kính nhỏ thì chúng ta cắt ngắn, đường kính lớn thì cắt dài. Độ dài nhất của cành mai sẽ khoảng tầm 15 cm, độ ngắn nhất là 12 cm. Nếu các bạn cắt ngắn quá cành sẽ khó ra rễ và dài quá cành dễ bị khô.
Chú ý: Khi cắt các bạn nên trừ hao ở 2 phần đầu và gốc, vì vết cắt bị dập thì phải cắt gọt lại bớt vết đã bị dập đấy.
Xác định độ tuổi của cành mai
Độ tuổi của cành mai mang đi giâm được tính bằng tháng. Trên một cành phần trẻ sẽ mọc nhanh hơn phần già. Nên chọn cành mai có độ tuổi từ 4 – 10 tháng tuổi để giâm. Một cành mai, có thể cắt thành nhiều đoạn nhỏ để đem đi giâm.
Thực hiện cắt gọt cành mai đem đi giâm
Cắt bỏ hết lá mai, chỉ chừa lại 1 lá gần vết cắt phần gốc tầm 1cm. Nên cắt lá chứ không nên lặt (lảy), vì sẽ làm cành mai bị xước phần da. Nếu các lá mai chừa lại quá lớn thì nên tỉa bớt lá tầm ½ hoặc 1/3.
Vết cắt ở 2 đầu nên dùng dao thật bén gọt lại, để loại bỏ các phần bị dập.
Riêng vết cắt phía trên thì phải có độ nghiêng để tránh đọng nước dễ sinh ra nhiều loại bệnh trên cây mai.
Xử lý các chất kích thích rễ
Ở điều kiện bình thường, nếu đã thực hiện đúng những yêu cầu đặt ra thì tỷ lệ sống của cây sẽ đạt khoảng 60%. Để làm tăng thêm tỷ lệ sống các bạn nên sử dùng chất kích thích ra rễ.
Phương pháp giâm cành mai vàng
Dù dùng loại giá thể nào đổ vào chậu mai thì phải dùng que đục (xoi) lỗ trước rồi mới cắm cành giâm vào chậu.
Nếu không khi các bạn tiến hành giâm vào chất trồng sẽ làm trầy xước lớp vỏ lụa bên ngoài và sau vài ngày sẽ chuyển sang thành màu đen. Nếu dục lỗ quá sâu sẽ dẫn đến tình trạng như trên.
Cách chăm sóc cành mai vàng sau khi giâm
Sau khi giâm cành đã hoàn thành, trong giai đoạn đầu sẽ dễ bị nấm mốc, vi khuẩn xâm nhập vào vết cắt,… Ngoài ra, do chưa có rễ nên sẽ không hút được nước, dễ bị teo tóp lại. Vậy nên trong giai đoạn này cần phải chuẩn bị kỹ trong từng công đoạn như sau:
Chọn nguồn nước tưới
Nắm được độ pH nguồn nước tưới nên nằm trong khoảng từ 5,5 – 6,5. Các bạn phải thường xuyên kiểm tra sự dao động pH, vì nước ở giếng đào hoặc khoan thường sẽ có sự thay đổi pH liên tục. Riêng nước máy được sử dụng tưới vườn mai vàng tuy pH có cao, nhưng vẫn là sự lựa chọn tốt nhất khi tưới.
Nói chung, nguồn nước chính là yếu tố rất quan trọng. Vậy nên, phải hết sức chú ý đến những vấn đề liên quan về nguồn nước như: pH, độ mặn, phèn,…
Cách tưới nước cho cành mai sau khi giâm
Muốn tưới mấy lần thì sẽ tùy tình hình từng ngày của cành mai giâm. Nếu gió nhiều và nắng nhiều sẽ làm giảm độ ẩm nên các bạn cần phải tưới nhiều lần và ngược lại. Đặc biệt, chất trồng trong chậu mai thì phải luôn ẩm ướt và độ ẩm không khí trong vườn mai vàng phải đạt gần 100%.
Dụng cụ tưới có thể dùng là thùng tưới có hệ thống voi sen và có lỗ nhỏ để tưới. Để tạo độ ẩm trong không khí thì nên dùng thêm béc phun sương. Chú ý trong thời gian đầu khi cành mai chưa ra rễ và chồi thì phải giữ lá của cành giâm luôn ướt.
Phòng trừ bệnh cho cây mai vàng sau khi giâm
Nấm (mốc) và vi khuẩn sẽ dễ phát triển khi độ ẩm cao kéo dài. Với mục đích ức chế sự phát triển của chúng thì nên phun phòng ngừa.
Cành mai giâm thường bị một số nấm tấn công làm đen gốc. Nên dùng những loại thuốc đặc trị nấm đen để tiêu diệt và ngăn chúng phát triển làm hại cây mai.
Đối với những cành mai đã bị nhiễm bệnh thì phải loại bỏ khỏi vườn. Nếu để lâu nguồn bệnh sẽ phát tán làm lây lan sang những cây mai khỏe mạnh khác.
Cành mai sau khi giâm bắt đầu ra chồi non nên phun ngừa bọ trĩ và sâu cắn lá non.
Trước khi phun các loại thuốc thì nên để lá mai và cành ráo nước để thuốc trừ sâu không bị loãng.
Bón phân cho cành mai vàng sau khi giâm
Trong thời gian cành mai chưa ra chồi và lá, thì các bạn không nên bón phân. Vì lá mai là nơi quang hợp để dễ dàng tiêu hóa phân bón.
Chỉ nên bón phân khi lá mai mới đã có màu xanh. Nên bón phân bằng cách phun qua lá vàng hoặc pha vào nước để tưới. Dù tưới hay phun thì nồng độ phân bón nên thấp để an toàn cho sự phát triển của cây sau khi giâm.
Đối với phân hữu cơ bón lá như đạm cá, Dynamic hãy chờ khi lá mai đã trưởng thành rồi mới sử dùng. Vì vậy, khi cành giâm cứng cáp, thì bón các loại phân này nên pha chung với thuốc ngừa bệnh, vừa tiện, vừa an toàn cho cây mai.
Trên đây là cách kỹ thuật nhân giống mai bằng phương pháp giâm cành. Nội dung bài viết được chúng tôi tổng hợp từng những kinh nghiệm của các nghệ nhân làm vườn mai lâu năm. Mong rằng thông qua bài viết này các bạn sẽ tự mình thực hiện được cách giâm cành mai tại nhà nhé.
Xem thêm: Kỹ thuật cắt uốn cây hoa mai vàng đơn giản tại nhà